Value at Risk (VaR) | Verim Egrisi (Yield Curve) | Volatilite (Volatility)

Value at Risk (VaR): Döviz, menkul kıymet ve benzeri yatırım araçlarının ya da bunlardan olusan bir
portföyün içerdigi piyasa riskinin ölçülmesi amacı ile kullanılan istatistiksel bir yöntemdir. Bu tür bir
ölçümle, piyasa riski olarak adlandırılan, kur ve faiz riskinin yatırımın mevcut degerini çesitli olasılık
degerlerine ve süreye baglı olarak ne ölçüde etkileyebilecegi bulunmaya çalısılmaktadır. Diger bir deyisle
bir yatırımın, yatırım degeri cinsinden karsı karsıya oldugu riski ölçer. Örnegin 10.000.000 USD tutarında
bir yatırım için 1.000.000 USD’ lik VaR degeri, belli bir dönemde, örnegin 1 haftada, bu yatırımın olasılık
degerine, örnegin % 1 olasılık, baglı olarak karsı karsıya oldugu risk’in parasal degerini ifade eder.
Portföyde ortaya çıkabilecek kaybın tahminidir. Geçmis veya örnegin opsiyon fiyatlarından ulasılan
“implied” volatilite üzerinden yapılan hesaplamalara dayanır. Dolayısıyla tahmin yöntemlerine iliskin,
geçmis gelecegi ne kadar tahmin eder gibi kısıtlar bu yöntem içinde geçerlidir. Yönteme iliskin
metodolojik, örnegin ölçüme konu olan degerin getirisinin normal dagıldıgı varsayımı, kısıtlar da söz
konusudur. Sermaye yeterliliklerinde, sermayenin piyasa kosulları nedeniyle risk altında olan kısmı ile
ilgili olarak, BIS tarafından bankaların uyması gereken bir ölçüt olarak da kullanımı mevcuttur.
Verim Egrisi (Yield Curve): Belli bir anda bir yatırım aracının çesitli vadeleri ile bu vadelerdeki getirileri
arasındaki iliskinin grafiksel ifadesidir. Dikey eksende verim (yield), yatay eksende ise vadeler yer alır.
Pozitif egimli (normal) verim egrisi, negatif egimli (inverted) verim egrisi, düz verim egrisi ve orta
vadelerde yüksek verimi ifade eden (bell shape) verim egrileri olarak sınıflandırılırlar. Egrinin zaman
içindeki hareketleri; diklesmesi, “steeping” (pozitif egimli bir egri söz konusu ise egrinin orijine uzak
kısmının yükselmesi, yakın kısmının düsmesi, egimin artması), düzlesmesi, “flattening” (pozitif egimli
verim egrilerinde orijine uzak kısmın düsmesi, yakın kısmın yükselmesi, egimin azalması) ve egrinin
seklinin degismeden yukarı asagı hareket etmesi, “paralel shift” olarak adlandırılır. Egrinin egiminin
artması, uzun vadede faizlerin (enflasyonun) yükselecegi beklentisini yansıtır. Egimin azalması, diger bir
deyisle pozitif egimli bir verim egrisinin düzlesmesi (orijine yakın tarafın yükselip, uzak tarafın düsmesi)
ise, yatırımcıların ileride faizlerin düsecegi beklentisi ile mevcut faiz oranlarından daha uzun süre
faydalanmak için uzun vadeye yönelmelerini, dolayısıyla artan talep ile bu vadede verimin düsmesini, fon
talep edenlerin de ileride daha düsük faiz oranlarından borçlanma imkanı dogacagı beklentisi ile kısa
vadeyi tercih etmelerini, dolayısıyla arz fazlası nedeniyle verimin artmasını ifade eder.
Volatilite (Volatility): Bir kıymetin fiyatındaki degiskenligin ifadesidir. Çogunlukla standart sapma ile
ölçülür. Yüksek bir volatilite artan bir belirsizligin göstergesidir.