Portföy Teorileri | Pozisyon Fazlası (Long Position) | Put Option | Reel Faiz Oranı (Real Interest Rate) | Reeskont | Repo (Repurchase Agreement)

Portföy Teorileri: Çesitli risk ve getiri yaklasımları altında portföy olusumlarını inceler. Portföy olusumu ve
yönetime iliskin, risk-getiri yaklasımı altında portföyde yer alacak kıymetlerin seçim sürecinin nasıl ve
hangi kriterlere göre yapılacagına iliskin ilk teorik çalısma 1952 yılında “portfolio selection” adı altında
Harry Markowitz tarafından yapılmıstır (Bu ve sonraki çalısmaları ile 1990 yılında Nobel Ekonomi ödülünü
bu konunun diger teorisyenleri ile paylasmıstır). Teorik yapı, Markowitz Modeli, 1963 yılında William
Sharpe’ın (1990 nobel ödüllü diger teorisyen) “Single Index Model” adı altında gelistirdigi model ile
basitlestirilmis, bir anlamda hesaplama güçlüklerinden arındırılarak daha uygulamaya yönelik bir hale
getirilmistir. Teorik yapının gelisme süreci, 1964 yılında Sharp, 1965 yılında Linther, 1966 yılında Mossin’
in ayrı ayrı gelistirdikleri “Capital Assets Pricing” model adlı çalısmalar ile devam etmistir. 1967 yılında
Steve Ross bu teori ile baglantılı olarak “Arbitrage Price Theory” adı altında yeni bir yaklasım
olusturmustur. Bu tür teorik çalısmalar, optimal portföy yönetimi altında yogun bir biçimde
kullanılmaktadır.
Pozisyon Fazlası (Long Position): Döviz, menkul kıymet veya herhangi bir finansal enstrumanda sahip
olunan net fazla pozisyonu ifade eder. Örnegin, 10 milyon ABD doları nakit pozisyon fazlasına sahip
olmak, bir portföyde net olarak (nakit ABD doları borçları düsüldükten sonra) 10 milyon ABD doları nakde
sahip olmak anlamındadır. Diger bir deyisle bir kıymetteki fazla sahipligi ifade eder.
Put Option: Satma hakkını ifade eder. Elinde opsiyon kontratını bulunduran tarafa, opsiyona konu olan
kıymeti yine opsiyonda belirtilen sartlarda satma hakkını verir ancak bir yükümlülük getirmez. Piyasa
kosullarına baglı olarak opsiyonu elinde bulunduran taraf opsiyonu kullanmayabilir. Opsiyonun
kullanılması “exercise” edilmesi olarak ifade edilir. Opsiyonu satan taraf ise, alan tarafın opsiyonu
kullanmak istemesi durumunda kontrat satlarını yerine getirmekle yükümlüdür.
R
Reel Faiz Oranı (Real Interest Rate): Nominal faizin enflasyondan arındırılmıs halidir. Teknik olarak,
nominal faiz oranından, beklenen enflasyon oranının çıkarılması ile bulunur. Örnegin, faiz oranı % 70,
beklenen enflasyon oranı % 60 ise, reel faiz oranı % 10’ dur.
Reeskont: %skonto edilmis, diger bir deyisle bir bedel karsılıgı (iskonto) el degistirmis olan kıymetlerin
yeniden bir bedel karsılıgı (re-iskonto) el degistirmesini ifade eder. Merkez bankalarının, sartlarını
kendileri belirlemek sartı ile çesitli senetleri iskontoya tabi tutarak (re-iskonto), reeskont penceresi adı
altında para politikası uygulamalarında kullandıkları bir araçtır